ΒΑΣΙΛΙΚΟ: Η Πόλη μας

---

Τούτο το μεγάλο χωριό, το Βασιλικό, είναι μια όμορφη κωμόπολη της επαρχίας Χαλκίδας του νομού Ευβοίας .Βρίσκεται στο Ληλάντιο Πεδίο και απέχει από τη Χαλκίδα 9 χιλιόμετρα Ν.Α. αυτής και πάνω στην επαρχιακή οδό Χαλκίδας- Λέπουρα- Κύμης . Δυτικά της κωμόπολης περνάει ο Λήλας ποταμός, ο οποίος είναι χείμαρρος που έρχεται από τη Δίρφη και χύνεται στο Νότιο Ευβοϊκό κόλπο στη Θέση ΄΄ Μπούλμπα΄΄ 

Το Βασιλικό συνορεύει βόρεια με τα Φύλλα, ανατολικά με την Ερέτρια, νότια με τον Ευβοϊκό κόλπο και δυτικά με τις κοινότητες Αγίου Νικολάου, Μύτικα και με τον Λήλα ποταμό.

Λένε ότι Το Βασιλικό πήρε αυτό το όνομα από την ακόλουθη παράδοση, που λέγανε οι τσοπάνηδες και δεν ξέρω κατά πόσον είναι σωστή. Λέγανε λοιπόν ότι εκείνα τα περασμένα χρόνια κατέβαιναν από τα βόρεια μέρη της Εύβοιας οι τσοπάνηδες με τα κοπάδια τους, σε τούτα δω τα μέρη πού ήταν πλούσια σε βοσκή, να ξεχειμωνιάσουν. Κι όταν επέστρεφαν τα καλοκαίρια στα μέρη τους έλεγαν ότι τα πρόβατά τους ήταν παχιά και καλοθρεμμένα, γιατί είχαν βοσκήσει σε <<βασιλικό τόπο>>, (πλούσιο τόπο).Αυτά λένε οι γέροι μας.

Πότε χτίστηκε το Βασιλικό δεν γνωρίζουμε ακριβώς. Ίσως να χτίστηκε επί Ενετοκρατίας .Το Βασιλικό υπήρχε κατά το 1470 όταν ο Μαχμούτ πασάς αποβίβασε στρατό και το κατέλαβε . Φαίνεται ότι το χωριό ήταν κοντά στην παραλία του Λευκαντίου , εκεί γύρω στα περιβόλια του Αγίου Γεωργίου και μεταφέρθηκε μετά, στη Θέση που είναι τώρα.

Έτσι βγαίνει αληθινή και η παράδοση, ότι το Βασιλικό πρώτα ήταν κοντά στη Θάλασσα και επειδή σι πρόγονοί μας φοβούνταν τους πειρατές, το μετέφεραν και το έχτισαν εδώ που είναι σήμερα και μάλιστα στο χώρο γύρω από τον πύργο και τη Σουβάλα, για να μη φαίνεται από τη Θάλασσα. Απόδειξη ότι εκεί κάτω ήταν το πρώτο νεκροταφείο του Αγίου Παντελεήμονα, εκεί που είναι σήμερα το ξωκλήσι του Αγίου Κωνσταντίνου. Οι μεγαλύτεροι στην ηλικία πρέπει να θυμούνται την ερειπωμένη εκκλησία του Αγίου Παντελεήμονα με τις τοξωτές πόρτες, χωρίς σκεπή... χορταριασμένη.

Το Βασιλικό λοιπόν πρέπει να μεταφέρθηκε στο χώρο που είναι σήμερα, στα χρόνια της Τουρκοκρατίας.

Σιγά-σιγά (Φαίνεται) έχτιζαν σπιτάκια γύρω από τον πύργο για ασφάλεια και στο βάθος της Σουβάλας, με στενά δρομάκια και σοκάκια και με τις παλιές εκκλησίες της Αγίας Άννας, της Παναγίας και του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου .Αφού πύκνωσε το χωριό (ποιος ξέρει πότε) μεταφέρανε και το νεκροταφείο από κει κάτω που ήταν στη Θέση  Βαριά που είναι σήμερα στα 1865 με το ίδιο όνομα ΑΓΙΟΣ ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΩΝ, όπως γράφει και η εντοιχισμένη πλάκα της εισόδου του <<ΑΓΪ0Σ ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΩΝ>> την 20 Δεκεμβρίου 1865.΄΄Και όπως λένε οι γέροι, το χωριό ήταν χτισμένο στο χώρο που τον όριζαν οι δρόμοι:του πύργου-της Σουβάλας, - της Βαριάς, ο παλιός δημόσιος δρόμος—το στενό του Κεφεκέ (Κρίκου), ο δρόμος προς τα Πετράλωνα—η στροφή από του Ξυγκόγιαννη (Καστόρα) με επιστροφή στου  Γεωργούση (Αβδίριζι) και ευθεία από τον Αγιάννη στον Πύργο.

Ακριβώς αυτούς τους δρόμους ακολουθεί παραδοσιακά η περιφορά του Επιταφίου της Παναγίας μέχρι τώρα και μέχρι σήμερα αυτό το μέρος το λέμε “Παλιό χωριό

Στην περιμετρική αυτή ζώνη είχαν ανοίξει σι προπάπποι μας και τα 6 Κοινοτικά πηγάδια, για την ύδρευσή τους και τις ανάγκες τους. Ολόκληρος δε ο χώρος του παλιού Βασιλικού ήταν χωρισμένος σε 6 ζευγάρια τόπο.

Τα 6 πηγάδια της Κοινότητας  ήταν και είναι στον πύργο, στη Σουβάλα, στην Αγία Άννα, στου Μητροκώτσα (παπα -Διονύση το λέγανε τότε), στου Ταλαμάγκα (Αβδίριζι το λέγανε τότε) και της παλιάς πλατείας το πηγάδι .Κάθε ζευγάρι. τόπος, είχε το πηγάδι του για την ύδρευση των σπιτιών και το πότισμα των ζώων .Τα πηγάδια αυτά τα χρησιμοποιούσαν οι γειτονιές της μέχρι το 1970 γιατί μετά έγινε το υδραγωγείο στου Καράμη το βουνό (1966).

Ο ΠΥΡΓΟΣ  ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΙΚΟΥ       

Στο βόρειο μέρος του Βασιλικού(σε ψηλό σχετικά σημείο, σε αντίθεση με το παλιό χωριό) υψώνεται ένας τετράγωνος ενετικός Πύργος, χτισμένος, από τους Φράγκους (μετά το 1204).Αυτοί γνώριζαν τη στρατηγική σπουδαιότητα του τόπου και. της Εύβοιας γενικά, για αυτό τη γέμισαν με κάστρα και με πύργους.

 Ο πύργος του Βασιλικού ήταν αμυντικός, φρουρός κατά των πειρατών, που έβγαιναν στον όρμο του Λευκαντίου στα χρόνια εκείνα τα παλιά .Η μορφή και η κατασκευή του είναι αυστηρή και συμπαγής. Έχει μια απροσπέλαστη είσοδο ψηλά και πολλές  γύρω-γύρω. Έχει ύψος περίπου 20 μέτρα και διατηρείται σε καλή σχετικά κατάσταση.

Ο πύργος μας πρέπει να είχε τρεις ορόφους στο ύψος και στεγαζόταν με θόλο. Τα ενδιάμεσα δάπεδα ή ήταν ξύλινα ή σχημάτιζαν θόλους. Χαρακτηριστική ήταν η τοποθέτηση της εισόδου του σε αρκετό ύψος, πάνω από το γύρω έδαφος, για να είναι απρόσβλητη.

Άλλος πύργος, γκρεμισμένος  τώρα, υπήρχε κοντά στον Α1-Γιώργη, στον κάμπο, ψηλά στο περιβόλι Ντράσσα .Σώζονται μόνο τα θεμέλιά του.